Με εθνική υπερηφάνεια και συγκίνηση η 204η επέτειος της Α΄ Πελοποννησιακής Γερουσίας στη Στεμνίτσα

Με εθνική υπερηφάνεια και συγκίνηση τιμήθηκε η 204η επέτειος της Α’ Πελοποννησιακής Γερουσίας, του πρώτου διοικητικού οργάνου της Πελοποννήσου και των επαναστατημένων Ελλήνων, στην ιστορική Στεμνίτσα Γορτυνίας, στην εορταστική εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δήμος Γορτυνίας και οι τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι, την Κυριακή 15 Ιουνίου 2025.

Το πρωί στην ιστορική Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής τελέστηκε Όρθρος και Θεία Λειτουργία λειτουργούντος του Γενικού Αρχιερατικού Επίτροπου της Ιεράς Μητρόπολις Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Ιωσήφ Αγγελίδη, συλλειτουργούντος του Πανοσιοτάτου Αρχιμανδρίτου π. Γρηγορίου Ασημακόπουλου.

Τις ευχές του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ.κ. Νικηφόρου μετέφερε στο κήρυγμα του ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ι.Μ. Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως: «Ας ευχηθούμε να δώσει ο Θεός μετάνοια στο Έθνος μας, διότι βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι άσχημων εξελίξεων παγκοσμίως και χρειαζόμαστε επειγόντως επαναφορά στις αξίες και τα ιδανικά της φυλής μας», τόνισε ο Πανοσιολογιωτάτος Αρχιμανδρίτης π. Ιωσήφ Αγγελίδης.

Ακολούθησε Δοξολογία και εκφώνηση πανηγυρικού λόγου από τον Δήμαρχο Γορτυνίας Ευστάθιο Κούλη, ο οποίος ανέφερε:

"Σεβαστοί πατέρες,
Αξιότιμοι προσκεκλημένοι,
Αγαπητοί συμπολίτες,

Σας καλωσορίζω στην πρώτη άτυπη πρωτεύουσα του επαναστατημένου Ελληνικού έθνους που ανέδειξε μια από τις πιο λαμπρές στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης… στη Στεμνίτσα.

Σε αυτό τον ιστορικό τόπο, σήμερα, διακόπτουμε τη ροή του καθημερινού χρόνου για να ζήσουμε μια ιδιαίτερη στιγμή ανάκλησης της ιστορίας μας, την επέτειο της ίδρυσης της Πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας ως μια τελετουργική στιγμή, όπου το παρελθόν εισέρχεται δυναμικά στο παρόν και γίνεται οδηγός για το μέλλον.

Η αγαπημένη έδρα και «χωροπούλα του Μοριά» , όπως την αποκαλούσε ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης έγινε τότε ο τόπος σύμβολο της ενότητας και της διορατικότητας των επαναστατών.

Σήμερα γίνεται ξανά σημείο αναφοράς για τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του κοινού καλού.

Και εμείς εδώ, στεκόμαστε ευλαβικά μπροστά στη μνήμη εκείνων που πρώτοι τόλμησαν να δώσουν πολιτική μορφή στο όραμα της ελευθερίας.

Η Ιστορία γράφει….

Περί τα τέλη Μαρτίου του 1821, σχεδόν δύο μήνες πριν από τη συγκρότηση της Πελοποννησιακής Γερουσίας, η φλόγα της Επανάστασης άναψε και στη Στεμνίτσα, στην τοποθεσία Λίμνες. Εκεί, οι Στεμνιτσιώτες, με ορμή και πίστη στον αγώνα, εξεγέρθηκαν. Αμέσως μετά, στρατιωτικό σώμα από την περιοχή, υπό την ηγεσία των οπλαρχηγών Κωνσταντίνου Αλεξανδρόπουλου, Γεωργίου, Βασιλείου και Δημητρίου Ροϊλού, ενώθηκε με τις δυνάμεις του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Καρύταινα, συμμετέχοντας ενεργά στην πολιορκία της.

Στις 26 Μαΐου 1821, στη Μονή Καλτεζών, ιδρύθηκε και επίσημα η Πελοποννησιακή Γερουσία — το πρώτο οργανωμένο διοικητικό όργανο της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Την επόμενη κιόλας μέρα, 27 Μαΐου, για λόγους ασφαλείας αλλά και για την αποτελεσματικότερη διοίκηση, ορίστηκε ως έδρα της η Στεμνίτσα. Από εκείνη τη στιγμή, η Στεμνίτσα εγγράφεται με τιμή στις σελίδες της Ιστορίας του ελληνικού λαού.

Με την έκρηξη της Επανάστασης, φάνηκε ξεκάθαρα η ανάγκη δημιουργίας κεντρικών αρχών. Έτσι, συγκροτήθηκαν άτυπα, αλλά ουσιαστικά, διοικητικά όργανα σε τοπικό επίπεδο, τα οποία επιφορτίστηκαν με κρίσιμες αποστολές: τη στρατολόγηση ανδρών, την οργάνωση του εφοδιασμού και τη διεύθυνση των στρατιωτικών ενεργειών.

Στις 29 Μαΐου, η Γερουσία της Στεμνίτσας, με πρόεδρο τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και γραμματέα τον Ρήγα Παλαμήδη, εξέδωσε την πρώτη επίσημη πράξη της: την περίφημη Προκήρυξη προς τον Πελοποννησιακό Λαό, την οποία συνυπέγραφαν ιστορικές μορφές όπως οι Βρεσθένης Θεοδώρητος, Αθανάσιος Κανακάρης, Αναγνώστης Παπαγιαννόπουλος και Νικόλαος Πονηρόπουλος.

Στις εγκυκλίους της Γερουσίας αναδεικνύεται όχι μόνο η στρατηγική και πολιτική διάσταση του αγώνα, αλλά και η ηθική του βάση.
Το τελευταίο σωζόμενο έγγραφο της Πελοποννησιακής Γερουσίας από τη Στεμνίτσα είναι μία επιστολή προς τους μαχητές της Μάχης του Λάλα, ημερομηνίας 13 Ιουνίου 1821.

Η ίδρυση της Α' Πελοποννησιακής Γερουσίας αποτέλεσε την πρώτη σοβαρή απόπειρα συγκρότησης μιας ανεξάρτητης, έστω και τοπικής, ελληνικής κρατικής αρχής. Ο ρόλος της ήταν κομβικός: λειτούργησε ως το μοναδικό κεντρικό συντονιστικό όργανο του επαναστατημένου λαού της Πελοποννήσου, με εμβέλεια και επιρροή που συχνά υπερέβαινε τα γεωγραφικά της όρια.

Σε αυτόν εδώ τον τόπο, οι ήχοι του παρελθόντος αντηχούν ακόμη.
Τα καλντερίμια κουβαλούν τις βαριές πατημασιές των αγωνιστών, ο αέρας μυρίζει ακόμα πυρίτιδα…

Οι άνδρες που συγκεντρώθηκαν εδώ τον Μάιο του 1821 δεν ήταν απλοί επαναστάτες. Ήταν οραματιστές, που μέσα στις φλόγες του πολέμου είδαν την ανάγκη για ενότητα, για οργάνωση, για συντονισμό.

Δεν αρκέστηκαν στο να πολεμούν με το σπαθί – έβαλαν με το μυαλό και την καρδιά τα θεμέλια για την ελεύθερη Ελλάδα.

Η Πρώτη Πελοποννησιακή Γερουσία γεννήθηκε μέσα στη φωτιά της Επανάστασης, σε μια στιγμή όπου όλα ήταν ρευστά, όπου ο κίνδυνος ήταν παντού, όπου τίποτα δεν ήταν δεδομένο.

Και όμως, εδώ, στη Στεμνίτσα, άνθρωποι από διαφορετικά μέρη, με διαφορετικές πορείες, ενώθηκαν κάτω από έναν κοινό σκοπό: τη δημιουργία μιας πολιτικής οντότητας που θα στερέωνε τον Αγώνα.

Με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στην ηγεσία και δίπλα του εξέχοντες προκρίτους και οπλαρχηγούς, απέδειξαν ότι η ελευθερία δεν κατακτιέται μόνο με τα όπλα, αλλά και με την ομόνοια, τη διορατικότητα, τη θυσία για το κοινό καλό.

Η Στεμνίτσα δεν επελέγη τυχαία για να φιλοξενήσει αυτό το μεγάλο βήμα της Επανάστασης. Ήταν τόπος ανυπότακτος, περήφανος, τόπος με παράδοση και στρατηγική σημασία.

Εδώ, στις πλαγιές του Μαινάλου, οι αγωνιστές έβρισκαν καταφύγιο, εφοδιασμό και στήριξη από έναν λαό που ήξερε τι σημαίνει αγώνας και αυταπάρνηση. Οι καμπάνες της Ζωοδόχου Πηγής ηχούσαν όχι μόνο για να καλούν σε προσευχή, αλλά και για να σημάνουν την ώρα της μάχης.

Οι εκκλησίες μας έγιναν καταφύγια και πνευματικά οχυρά.
Οι πρόγονοί μας αγωνίστηκαν με την προσευχή στα χείλη και το βλέμμα στραμμένο στον ουρανό.
Από τη Στεμνίτσα εστάλη τότε ένα ηχηρό μήνυμα: πως η ελευθερία χρειάζεται θεμέλια, θεσμούς, συνοχή.

Στην εγκύκλιό τής Γερουσίας…… διαβάζουμε για την ανάγκη «αγάπης και ομονοίας, αδόλου και χριστιανικής» που προέβλεπε -μεταξύ άλλων- την απαγόρευση τού εμπορίου για προσωπικό όφελος.

Διαβάζουμε για δήμευση της περιουσίας τους «διά λογαριασμόν του κοινού»…
Διαβάζουμε για την απαίτησή να συμμετάσχουν στον αγώνα όλοι οι ικανοί να φέρουν όπλα.

Η Γερουσία αυτή δεν ήταν ένα περιστασιακό γεγονός. Ήταν η πρώτη απόπειρα πολιτικής συγκρότησης, ένα σπόρος που έμελλε να ανθίσει και να οδηγήσει αργότερα στις Εθνοσυνελεύσεις, στα πρώτα βήματα του νεογέννητου ελληνικού κράτους.

Σήμερα… δύο αιώνες μετά, δεν ερχόμαστε εδώ μόνο για να θυμηθούμε. Ερχόμαστε για να διδαχτούμε.

Η ενότητα που υπήρξε τότε -όταν όλα έμοιαζαν αβέβαια- είναι το διαχρονικό δίδαγμα που πρέπει να κρατήσουμε.

Οι πρόγονοί μας είχαν να αντιμετωπίσουν έναν ισχυρό δυνάστη, αλλά και τις ίδιες τις αδυναμίες τους. Και όμως, κατόρθωσαν να υψωθούν πάνω από τις διαφορές τους και να δώσουν σχήμα στο όνειρο της ελευθερίας.

Στη σύγχρονη Ελλάδα, όπου οι προκλήσεις παραμένουν μεγάλες – γεωπολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές – , η παρακαταθήκη της Πελοποννησιακής Γερουσίας παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη.

Γιατί όπως τότε, έτσι και τώρα, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η δημοκρατία απαιτούν συνεχή αγώνα, ενότητα και διορατικότητα.

Γιατί δεν χαρίζονται – κατακτώνται!
Όπως τότε, έτσι και τώρα, καλούμαστε να υπερβούμε τις όποιες διαιρέσεις και διαφορές για να αναζητήσουμε κοινές λύσεις για το καλό της πατρίδας.
Όλοι μαζί … γιατί αυτό το «όλοι μαζί» είναι ίσως το πιο πολύτιμο μήνυμα της Γερουσίας.

Ας κρατήσουμε ζωντανή τη φλόγα που άναψε εδώ, στη Στεμνίτσα.
Ας μη βλέπουμε την ιστορία σαν κάτι μακρινό και ξένο, αλλά σαν οδηγό για το παρόν και το μέλλον. Ας αντλήσουμε δύναμη από εκείνους που δεν δίστασαν να βάλουν τον εαυτό τους πίσω από το κοινό καλό.

Στεκόμαστε σήμερα σε τούτο τον ιερό τόπο, όχι μόνο για να αποδώσουμε τιμή, αλλά για να δώσουμε υπόσχεση: πως θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε με τις ίδιες αξίες που ενέπνευσαν τη Γερουσία της Πελοποννήσου.

Με ενότητα, με θάρρος, με πίστη στην πατρίδα.
Ας κρατήσουμε αυτή τη στιγμή όχι απλώς ως μνήμη, αλλά ως φλόγα που θα μας φωτίζει στο δρόμο προς ένα μέλλον αντάξιο των θυσιών εκείνων που έδωσαν τα πάντα για την ελευθερία μας.

Ζήτω η Στεμνίτσα!
Ζήτω η Γορτυνία!
Ζήτω η Πελοπόννησος!
Ζήτω η Ελλάδα!», κατέληξε ο Δήμαρχος Γορτυνίας.

Αμέσως μετά, στην προτομή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Πλατεία Στεμνίτσας πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση, κατάθεση στεφάνων, τήρηση ενός λεπτού σιγή και ανάκρουση Εθνικού Ύμνου.

Την επετειακή εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Αντιπεριφερειάρχης Αρκαδίας Κωνσταντίνος Μανδρώνης, ο Δήμαρχος Μεγαλόπολης Κωνσταντίνος Μιχόπουλος, ο Διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Αρκαδίας Πύραρχος Κωνσταντίνος Γραφάκος, ο Διοικητής του Α.Τ. Γορτυνίας Δημήτρης Παναγόπουλος, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Γορτυνίας Νεκτάριος Μπαρούτσας, οι Αντιδήμαρχοι Γορτυνίας Δημήτρης Καζάς και Πάικος Αναγνωστόπουλος, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Μεγαλόπολης Βασίλειος Χίνης και ο Αντιδήμαρχος Μεγαλόπολης Ηλίας Κατσούλας, ο Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Στεμνίτσας Αθανάσιος Ασημακόπουλος, Πρόεδροι όμορων τοπικών κοινοτήτων, ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού και Εξωραϊστικού Συλλόγου Στεμνίτσας «ο Υψούντας» Γιώργος Μαζαράκος, εκπρόσωποι συλλόγων και τοπικών φορέων.
Ο Βουλευτής Αρκαδίας Γιώργος Παπαηλιού απέστειλε μήνυμα.

Εκ του Δήμου Γορτυνίας